Ένα βράδυ του καλοκαιριού, βρέθηκα στην Πλάκα. Σε ένα σκηνικό που έμοιαζε ότι βγήκε από παραμύθι. Μια ταράτσα πλημυρισμένη από χαμόγελα, με φόντο τον ιερό βράχο της Ακρόπολης, νύχτια γλυκιά, γεμάτο φεγγάρι και μια ζεστή, ρομαντική φωνή που ξεπήδησε από ένα κρυμμένο χρονοντούλαπο. Μελωδίες που μαγνήτισαν το κοινό και στίχοι που κάτι σήμαιναν για τον κάθε ένα ξεχωριστά. Ήταν η πρώτη φορά που άκουσα από κοντά την Μπέττυ Χαρλαύτη.

Συνέντευξη: Δήμητρα Μπαλτούνα

Πως προέκυψε η επαγγελματική σας ενασχόληση με τη μουσική;
Προέκυψε όσο ήμουν φοιτήτρια στο Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Πάντα το τραγούδι ήταν ένα κρυφό κομμάτι της καθημερινότητάς μου. Κρυφό λόγω συστολής. Μου αρκούσε να τραγουδώ για να εκφράζομαι και να νιώθω την ψυχή μου να ανεβαίνει. Το υπόλοιπο δεν το φανταζόμουν! Σε κάποιο φοιτητικό πάρτι, όμως, με άκουσε ένας φίλος να σιγοτραγουδώ. Δεν σχολίασε τίποτα εκείνο το βράδυ, αλλά όταν ήρθε η ώρα με έπεισε να πάω σε μια ακρόαση που έκανε μια γνωστή μουσική σκηνή της πόλης. Πριν προλάβω να συνειδητοποιήσω πολλά, βρέθηκα μια Παρασκευή βράδυ επί σκηνής, αγχωμένη τρομερά, να λέω τα πρώτα μου τρία τραγούδια…

Σπουδάσατε όμως και γεωλογία. Τι σας τράβηξε σε αυτό;
Η Γεωλογία προηγήθηκε χρονικά. Βέβαια, είχα κάνει κάποια χρόνια πιάνο ως την εφηβεία. Αργότερα όμως έφυγα από την γενέτειρά μου, την Κόρινθο, για σπουδές και σταμάτησα. Θα ήταν αδύνατο να φανταστώ την μετέπειτα πορεία, όταν άφηνα το σπίτι των γονιών μου για να περάσω το κατώφλι του Πανεπιστημίου. Και δεν εννοώ ότι έχω κάνει κάτι πολύ μεγάλο, ή πολύ ιδιαίτερο απαραίτητα στην καλλιτεχνική μου πορεία. Εννοώ, πολύ απλά, ότι αυτή η στροφή από την επιστήμη στον χώρο της μουσικής άλλαξε ολόκληρη την ζωή μου, κυρίως γιατί άλλαξε το “μέσα μου”. Η μουσική και το τραγούδι ήταν μεν αναπόσπαστο κομμάτι μου, το διαισθανόμουν εξ απαλών ονύχων, αλλά ποτέ δεν στόχευσα στο επάγγελμα. Και σήμερα ακόμα λέω στον εαυτό μου πως μου αρκεί η μουσική και το τραγούδι να αποτελούν μέρος της ζωής μου, στον υψηλότερο δυνατό αισθητικό βαθμό βέβαια και επίπεδο γνώσης. Και ο,τι προκύψει! Εξάλλου, μιας και ρωτάτε, στο τραγούδι με οδήγησε η ψυχή μου, όπως όλους μας νομίζω. Και αυτήν υπηρετώ. Τώρα αν μου δίνεται η δυνατότητα να “υπηρετήσω” και άλλες ψυχές αυτό είναι μαγικό και μεγάλο κέρδος για εμένα. Γιατί οι ψυχές του κοινού, όταν ανοίγουν και μάλιστα με κλειδί τη μουσική, σου κάνουν δώρα ανεκτίμητα.

harlafti

Οι αρχικοί σας στόχοι, συνάδουν με τις επιλογές που έχετε κάνει έως τώρα στο μουσικό μονοπάτι;
Ο μόνος στόχος που θυμάμαι να είχα ήταν να βρω διέξοδο να εκφραστώ. Να εκφράσω, να υπηρετήσω όπως σας είπα, την ψυχή μου. Οι περισσότερες από τις μουσικές που λατρεύω είναι και αυτές που ερμηνεύω. Έλληνες συνθέτες, Θεοδωράκης, Χατζιδάκις κ.α., λυρικό τραγούδι, μουσικές της παράδοσής μας, ρετρό, ρεμπέτικο, τζαζ, ξένο ρεπερτόριο, έθνικ κλπ. Είμαι ευγνώμων γι’ αυτό λοιπόν. Όπως και για το γεγονός πως ο,τι ακούσω και με αγγίξει, από ελληνική μουσική ως κ μουσική προερχόμενη από οποιαδήποτε κουλτούρα σύγχρονη ή όχι, ανά τον κόσμο, έχω τη δυνατότητα ή επιλογή, όπως θέλετε ονομάστε το, να προσπαθήσω να γίνω κοινωνός της. Και κάποτε να με εμπνέει στα μετέπειτα βήματά μου. Δεν είναι και λίγο αυτό!…

Ποια πρόσωπα και γεγονότα θεωρείτε ότι ήταν κομβικής σημασίας στα πρώτα σας βήματα;
Οι άνθρωποι που με έκαναν να πιστέψω στην όποια ικανότητά μου, οι δάσκαλοί μου, οι δικοί μου, καθώς και οι γνωστοί και άγνωστοι άνθρωποι από το κοινό, που με πλησίασαν και με τα γενναιόδωρα λόγια τους, αλλά κυρίως το βλέμμα τους, έδιναν νόημα σε αυτό που κάνω. Στη συνέχεια, καθοριστικό ρόλο έπαιξαν οι συνεργάτες μου, μουσικοί κλπ. Ιδιαίτερα οι συντελεστές της πρώτης μου προσωπικής δουλειάς με τίτλο “Ποια να ‘σαι συ;” που κυκλοφόρησε πριν ένα χρόνο και περιέχει κομμάτια του Μιχάλη Σουγιούλ. Και φυσικά η συνάντησή μου με την Ορχήστρα “Μίκης Θεοδωράκης” και τον ίδιο. Στιγμή ζωής… Ιδιαίτερα μετά και την πολύ πρόσφατη  συναυλία στο Ηρώδειο, όπου συμμετείχα μαζί με τον υπέροχο Βασίλη Παπακωνσταντίνου, σε έργα Μίκη Θεοδωράκη από τις συνεργασίες τους. Καθώς και η απόλυτα “κινηματογραφική” μου συνάντηση με την μεγάλη Μαρία Φαραντούρη, στο πλάι της οποίας έχω την τιμή να εμφανίζομαι επίσης. Μάλιστα πρόκειται την άνοιξη να κάνουμε συναυλίες και στην Αμερική μαζί.

Σας άκουσα πρώτη φορά από κοντά, σε μια πρόσφατη εκδήλωση στο Ιωνικό Κέντρο της Πλάκας. Ποια ήταν η αφορμή αυτής της βραδιάς;
Η βραδιά αυτή ήταν αφιερωμένη στους φοιτητές του Νew York University και του Princeton University, οι οποίοι έχουν επιλέξει ως μάθημα στα Πανεπιστήμιά τους τον Ελληνικό πολιτισμό. Με αυτή την αφορμή επισκέφθηκαν τη χώρα μας. Τα δυο πανεπιστήμια λοιπόν σε συνεργασία με το ίδρυμα “Ορφέας” της Νέας Υόρκης διοργάνωσαν προς τιμήν τους αυτή τη βραδιά. Ήταν μια βραδιά μαγείας για εμένα, όσο και συγκίνησης, καθώς κάτω από τα φώτα του Ιερού Βράχου της Ακρόπολης προσκλήθηκα να τραγουδήσω και να δείξω ουσιαστικά, όσο μπορώ, το ελληνικό τραγούδι στους φοιτητές, οι οποίοι με τη σειρά τους, παραδόξως πώς, παρά το εμπόδιο της γλώσσας, έγιναν ένα με τη μουσική μας…

Τι μηνύματα έχετε προσλάβει από τους ομογενείς στις συναυλίες σας στο εξωτερικό;
Κατά τους δυο κύκλους συναυλιών μου, τον Φλεβάρη και τον Μάιο που μας πέρασε, οι εκεί εμπειρίες μου είναι απερίγραπτες. Βρέθηκα σε ένα περιβάλλον, όπου δεν μπορούσα να προβλέψω τις αντιδράσεις του κοινού, κάτι που λίγο ως πολύ κάπως το αντιλαμβάνεται κανείς εδώ με τον καιρό. Λόγω της απόστασης αλλά και της “διαφοράς φάσης” που εκ των πραγμάτων έχει ένας Έλληνας του εξωτερικού, αυτό ήταν αδύνατο. Όσο κ αν προπομπός και εισιτήριο της παρουσίας μου εκεί ήταν ο δίσκος μου, ο οποίος είχε ήδη αγαπηθεί, δεν θα μπορούσα να έχω φανταστεί τη στιγμή που πια τελείωσε η πρώτη συναυλία κ άρχισα να συνειδητοποιώ τι είχε γίνει. Οι Ομογενείς μας υπήρξαν για εμένα μια μεγάλη αγκαλιά. Εκτίμησαν, κατάλαβαν και υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό αυτό που τους ταξίδεψα ως εκεί. Μετά από δυο ταξίδια, μπορώ να καταλάβω πόση ανάγκη έχουν να βρισκόμαστε κοντά τους, πάντα με την αλήθεια μας όμως. Στην πραγματικότητα αυτή είναι και η δύναμη του κάθε καλλιτέχνη και τελικά του κάθε ανθρώπου: η αλήθεια του. Οι άνθρωποι αυτοί ξέρουν να σου ανταποδίδουν  την ειλικρινή κατάθεσή σου. Και για να μην αδικώ και το λοιπό κοινό, Ελληνοαμερικάνους καθώς και Αμερικανούς με το οποίο ήρθα σε επαφή μέσω των επόμενων συναυλιών που έδωσα τον Μάιο, με διευρυμένο ρεπερτόριο, γενικά η εικόνα που αποκόμισα ήταν πως έχουμε μεγάλη ευθύνη για το τι “είδους” ελληνικός πολιτισμός φτάνει στο εξωτερικό. Και καλά θα κάνουμε να την αναλάβουμε και να μην παίζουμε με το θέμα αυτό.

Η ποιότητα των στίχων έχει την ίδια αξία κι επιρροή στο κοινό, όπως σε προηγούμενες δεκαετίες;
Σε μια χώρα που η γλώσσα της είναι σκέτη μουσική, νομίζω ότι δεν θα μπορούσε να πάψει να ισχύει η αξία αυτή. Σε συνδυασμό βέβαια και με το πώς είναι πλασμένη η ελληνική γλώσσα μέσα στο χρόνο. Το γεγονός ότι ο ήχος της άπτεται άμεσα του νοήματος ή αντικειμένου το οποίο περιγράφει. Στην ερώτησή σας, βέβαια, ανιχνεύω ένα βαθύτερο νόημα κ ίσως και μια έγνοια για το αν σήμερα ο λόγος έχει την ίδια επιρροή που είχε κάποτε, για παράδειγμα ο λόγος των ποιητών μας στο λαό. Απαντώντας ως κοινό, λοιπόν, το μόνο που είμαι σε θέση να πω είναι ότι όταν ακούσω ένα “δυνατό” στίχο, καλοφτιαγμένο και που να περιέχει αλήθεια, σίγουρα δεν μένω ασυγκίνητη. Επίσης δεν είμαι από αυτούς που θα διαπίστωναν απογοητευμένοι ότι δεν ζούμε πια στον καιρό των μεγάλων ποιητών. Η εποχή μας λειτουργεί αλλιώς. Η αξία πια δεν μετριέται με τη δημοσιότητα ή τα νόμπελ πάντα, αλλά έχει η αξία των στίχων μια άλλη επιρροή, πιο ανώνυμη, πιο υπόγεια αλλά εξίσου πολύτιμη, όταν περιέχει αλήθεια και δύναμη.

Πως θα χαρακτηρίζατε τη σύγχρονη μουσική σκηνή;
Σαν ένα γιγάντιο patchwork! Πολλά, πολλά, μιλιούνια πολύχρωμα κομμάτια, το καθένα με την αξία του. Πρέπει να σκύψεις προσεκτικά, να αφουγκραστείς και τελικά να επικεντρώνεσαι σταδιακά σε ο,τι κάθε στιγμή σε αφορά. Επειδή μέσα σε όλο αυτό υπεισέρχεται και η παράμετρος της εμπορικότητας και της επιλεκτικής ανάδειξης με κριτήριο το κέρδος, γι’ αυτό το λόγο, είναι καλά να ρίχνουμε προσεκτικές ματιές, ή καλύτερα προσεκτικές ακροάσεις!

harlafti1

Ποιο είναι το μαγικό συστατικό για να πετύχει ένας νέος καλλιτέχνης;
Αν βρισκόμασταν στον κόσμο του Αστερίξ η απάντηση θα ήταν ευκολότερη! Εδώ όμως τα πράγματα είναι λίγο πιο πολύπλοκα! Και πρώτα από όλα τι εστί επιτυχία. Αναλόγως τι θεωρεί ο καθένας μας επιτυχία. Το να εμφανίζεται συχνά στην τηλεόραση? Το να κερδίζει αρκετά χρήματα? Το να αναγνωρίζεται η δουλειά του από καλλιτεχνικές προσωπικότητες με ειδικό βάρος? Το να τον αναγνωρίζουν στο δρόμο? Αν οπωσδήποτε θα έπρεπε να το εκφράσω με μια πρόταση θα έλεγα ότι μάλλον επιτυχία είναι να καταφέρνεις να προχωράς, να έχεις κάτι να πεις στο κοινό και παράλληλα να υπερασπίζεσαι την ελευθερία της ύπαρξης σου και καλλιτεχνικής σου υπόστασης. Ίσως πάλι ούτε κ αυτό να μην είναι. Επιτυχία ίσως να είναι μια κ μοναδική στιγμή: η στιγμή που σε κοιτά κάποιος με βλέμμα που πετάει σπίθες, γιατί συνέβαλες κατά τι στο να πάλλουν τα φτερά της ψυχής του…

Τι περιλαμβάνουν τα μελλοντικά σας σχέδια;
Συνεχίζεται το φθινόπωρό μου με συναυλίες μαζί με την Ορχήστρα “Μίκης Θεοδωράκης”, όπως αυτή στο Θέατρο Πέτρας στις 17 / 9 με τη Γλυκερία και το Λάκη Χαλκιά (σημ. αναβλήθηκε εκτάκτως και ορίστηκε νέα ημερομηνία για τις 13η Οκτωβρίου στο Βοτανικός Live Stage.) αλλά και στην Πάτρα με τον Κώστα Μακεδόνα. Παράλληλα έχω μπροστά μου συναυλίες, αλλά και εμφανίσεις σε μικρότερους χώρους με διαφορετικό ρεπερτόριο, που περιλαμβάνουν τραγούδια από το δίσκο μου, αλλά και δημιουργίες Ελλήνων κ ξένων συνθετών από διάφορους χωροχρόνους, καθώς μου αρέσει να μπλέκω τόπους κ εποχές! Επίσης αυτόν τον καιρό είμαι στο στούντιο, όπου κ ετοιμάζονται κάποια καινούργια τραγούδια. Και μέσα στη χρονιά θα κάνω και κάποιες εμφανίσεις στο εξωτερικό (Νέα Υόρκη κλπ).

Πως προέκυψε η συναυλία στο Ηρώδειο (2/9) και τι αποκομίσατε από αυτή την εμπειρία;
Αυτή η συναυλία ήταν ίσως θέμα χρόνου ή αλλιώς ήρθε το πλήρωμα του χρόνου. Και δεν αναφέρομαι σε εμένα φυσικά, αλλά σε αυτό καθαυτό το γεγονός της σύμπραξης του μεγάλου μας Μίκη Θεοδωράκη με τον υπέροχο Βασίλη Παπακωνσταντίνου και την ερμηνεία των έργων που πριν 40 χρόνια, σε στιγμές ιστορικές, ηχογραφούσαν μαζί.  “Θέλει Αρετήν και Τόλμην η Ελευθερία” ο τίτλος της συναυλίας την οποία οραματίστηκε και δικαιώθηκε, όπως απέδειξε η βραδιά της 2ης του Σεπτέμβρη, η απόγονος και διαχειρίστρια του έργου του Μίκη Θεοδωράκη, Μαργαρίτα. Η εμπειρία η δική μου από την συναυλία αυτή είναι μοναδική ως απερίγραπτη. Το να ερμηνεύω το έργο του Μίκη Θεοδωράκη στο Ηρώδειο και εμπρός μου στην γνωστή του θέση, να βρίσκεται ο ίδιος και η Μαρία Φαραντούρη στο πλάι του, καταλαβαίνετε ότι είναι μια στιγμή που χαράχτηκε ανεξίτηλα στη μνήμη μου. Ακόμη περισσότερο όταν όλα τελείωσαν και από το βλέμμα του, κατόπιν κ από τα λόγια του κατάλαβα ότι τα πράγματα πήγαν μάλλον καλά…! Φυσικά το μοναδικό κλίμα της βραδιάς καθόρισε και το κοινό, χιλιάδες κόσμου (η συναυλία ήταν sold out μέρες πριν) οι οποίοι τραγουδούσαν και συμμετείχαν με ενθουσιασμό ακατάπαυστα. Αν μας μείνει κάτι όμως από αυτή τη συναυλία που δόνησε πραγματικά κοινό και συντελεστές είναι αυτή η φράση του Κάλβου : «Θέλει Αρετήν και Τόλμην η Ελευθερία»…

Ποιο αγαπημένο σου τραγούδι μας αφιερώνεις και για ποιο λόγο το ξεχωρίζεις;
Δύσκολο να ξεχωρίσω ΕΝΑ αγαπημένο τραγούδι… Σε αυτό όμως περιλαμβάνεται η μεγαλύτερη ευαισθησία πλάι πλάι με την επανάσταση. Όπως στη ζωή δηλαδή…

Νανούρισμα (Χ.Λεοντή-F.G.Lorca)